کاکرین، که یک مؤسسه مستقل جهانی است و شواهد پژوهشی را مرور می‌کند تا تصمیم‌گیران حوزه سلامت را مطلع کند چند روز پیش مرور مطالعاتی را منتشر کرد که دقت آزمایش‌های آنتی‌بادی COVID-19 را بررسی کرده‌اند.

این مرور نشان می‌دهد که آزمایش‌های آنتی‌بادی می‌تواند نقش مهمی‌در تشخیص اینکه شخصی به COVID-19 مبتلا شده بوده داشته باشد، اما زمان‌بندی آن مهم است. آزمایش ها در تشخیص COVID-19 در افرادی که دو یا چند هفته پس از شروع علائم آزمایش دادند بهتر عمل کرده بود، اما ما نمی‌دانیم که این آزمایش‌ها در افرادی که بیش از پنج هفته از شروع علائمشان می‌گذرد چقدر خوب عمل می‌کنند. همچنین نمی‌دانیم که آیا این آزمایش‌ها برای افرادی که بیماری خفیف‌تر دارند یا علائمی‌ ندارند مناسب است یا خیر؛ زیرا مطالعات انجام شده در این مرور به طور عمده در افرادی انجام شده که در بیمارستان بودند. با گذشت زمان، خواهیم آموخت که آیا  ابتلا بهCOVID-19  موجب ایمنی افراد نسبت به عفونت در آینده خواهد شد یا خیر.

آزمایش آنتی‌بادی یک ابزار مهم سلامت عمومی ‌برای شناسایی افراد مبتلا به بیماری COVID-19 در گذشته است. این امر ارزیابی گسترش عفونت و نیاز به مداخلات سلامت عمومی ‌را امکان‌پذیر می‌کند. این مرور شواهد تحقیقاتی موجود را تا پایان آوریل 2020 جمع‌آوری نموده تا ببیند آیا آزمایش آنتی‌بادی:

برای تشخیص بیماری در افراد مبتلا به COVID-19  با یا بدون علائم به اندازه کافی دقیق است و آیا برای ارزیابی ابتلای قبلی شخص به COVID-19 می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد.

سیستم ایمنی بدن افرادی که به COVID-19 مبتلا می‌شوند با تولید پروتئینی در خون به نام آنتی‌بادی که به ویروس حمله می‌کنند پاسخ می‌دهد. تشخیص آنتی‌بادی‌ها در خون افراد ممکن است نشان دهنده این باشد که آیا آنها در حال حاضر به COVID-19 مبتلا هستند یا قبلاً به آن مبتلا شده‌اند. در حالی که تشخیص عفونت فعلی معمولاً با استفاده از آزمایش‌های سواب حلق و بینی در 5 روز اول بیماری انجام می‌شود، ولی ممکن است این آزمایش سواب در دسترس همگان نباشد.

محققان كاكرین از دانشگاه‌های سراسر جهان به سرپرستی محققان خبره دانشگاه بیرمنگام 11،000 مقاله در مورد COVID-19 موجود تا پایان آوریل را جستجو كردند تا مطالعاتی را پیدا كنند كه نتایج آزمایش‌های آنتی‌بادی را در گروه‌هایی از افراد شناخته شده مبتلا (یا قبلاً مبتلا) به COVID-19  و نیز سایر افرادی که به COVID-19 مبتلا نشده‌اند را گزارش كرده است. آنها در مجموع 54 مطالعه مرتبط که نتایج آزمایش‌ها را برای تقریباً 16000 نمونه گزارش کرده بودند را پیدا کردند. بیشتر مطالعات از کشور چین بود که در افراد بستری در بیمارستان و احتمالاً دارای بیماری شدید انجام شده بود.

این مطالعات سه نوع آنتی‌بادیIgA ،IgG  و IgM را بررسی کردند. اکثر آزمایش‌ها هم IgG و هم IgM را اندازه‌گیری کردند، اما برخی نیز یک آنتی‌بادی‌ تکی یا ترکیبی از سه آنتی‌بادی را اندازه‌ گرفته بودند. داده‌ها فقط برای 27 آزمایش در دسترس بودند، که شامل بخش کوچکی از بیش از 200 آزمایش موجود در بازار بود. داده‌ها در هر دو آزمایش مبتنی بر آزمایشگاه - که نیاز به نمونه خون گرفته شده از رگ‌ها دارد- و یا آزمایش‌های نقطه مراقبت (point-of-care tests) -که از نمونه‌ خون انگشت استفاده می‌کند- در دسترس بودند. داده‌های کافی برای مقایسه دقت آزمایش‌های مختلف وجود نداشت. نویسندگان همچنان طی چند ماه آینده این مرور را به‌روز می‌کنند تا خلاصه‌ای کامل تر از شواهد تحقیقات جمع‌آوری شده ارائه دهند.

 محققان دریافتند که حساسیت آزمایش‌های آنتی‌بادی (نسبت افرادی که COVID-19 داشته‌اند و آزمایش می‌تواند تشخیص دهد) با زمان انجام آزمایش در ارتباط است. آزمایش‌ آنتی‌بادی‌های IgG و IgM در 8 تا 14 روز پس از شروع علائم  تنها 70 درصد افرادی که COVID-19 داشتند را به طور صحیح شناسایی کردند. با این‌حال، هنگامی‌که محققان داده‌های گزارش شده بین 15 تا 35 روز پس از شروع علائم را بررسی کردند، آزمایش‌های آنتی‌بادی، بیش از 90 درصد افراد مبتلا به COVID‐19 را به درستی تشخیص دادند. برای تخمین حساسیت آزمایش‌های آنتی بادی بیش از 35 روز پس از شروع علائم، مطالعات کافی وجود ندارد. این آزمایش‌ها در 1٪ تا 2٪ از افراد فاقدCOVID-19  به غلط تشخیص COVID-19 گذاشته‌اند.

برای نشان دادن مفهوم دقت تشخیصی، در نمونه‌ای شامل 1000 نفر که در آن 200 نفر (20٪) واقعاً مبتلا به COVID-19 هستند -عمدتا شامل شاغلان یک بیمارستان که در محیط درمانی بیماران مبتلا به  COVID-19- موارد زیر مشاهده خواهد شد:

•  نتیجه تست 193 نفر برای COVID‐19 مثبت می‌شود. از این تعداد، 10 نفر (5٪)COVID-19  ندارند (نتیجه مثبت کاذب).
•  نتیجه تست 807 نفر برای COVID‐19 منفی می‌شود. از این تعداد، 17 نفر (2%) واقعا مبتلا به COVID‐19 هستند (نتیجه منفی کاذب).

در جمعيتي كه COVID-19 شايع‌تر باشد‌، نتایج منفی کاذب بيشتري وجود خواهد داشت و تعداد نتایج مثبت کاذب بیشتر است.

مطالعات نشان داده است كه آزمایش‌های آنتی‌بادی ممكن است در تشخیص COVID-19 در بیمارانی كه علائم COVID-19 را به مدت دو یا چند هفته نشان داده‌اند اما آزمایش سواب (PCR) ندارند یا علیرغم علائم مشابه COVID-19 نتیجه آزمایششان منفی بوده، نقش داشته باشد.

پروفسورJon Deeks ، استاد آمار حیاتی و رئیس گروه تحقیقاتی ارزیابی آزمایش‌ها در دانشگاه بیرمنگام، توضیح می‌دهد: «ما تمام داده‌های موجود را از سراسر جهان تجزیه و تحلیل کرده‌ایم و الگوهای آشکاری را کشف کردیم که به ما می‌گوید زمان‌بندی انجام این آزمایش‌ها مهم است و اگر از آنها در زمان اشتباه استفاده کنید کارآمدی ندارند. در حالی که اولین آزمایش‌های آنتی‌بادی COVID-19 پتانسیل خوبی را  نشان می‌دهند -به ویژه هنگامی‌که دو یا سه هفته پس از شروع علائم اولیه مورد استفاده قرار می‌گیرند- تقریباً همه داده‌ها از بیماران بستری شده در بیمارستان جمع‌آوری شده، بنابراین ما واقعاً نمی‌دانیم که دقت این آزمایش‌ها برای تشخیص COVID-19 در افراد دارای علائم خفیف یا بدون علائم یا در آنهایی که بیش از پنج هفته از شروع علائم آنها گذشته، چگونه است.»

همچنین محققان درباره کیفیت مطالعات انجام گرفته، نگرانی‌های زیادی داشتند. مطالعات کوچک و نتایج آنها به طور کامل گزارش نشده بود. بسیاری از مقالات نمونه‌های متعدد از بیماران را وارد کرده بودند. بیش از نیمی ‌از مطالعات قبل از بازبینی همتایان (که به «پیش چاپ» شناخته می‌شوند) در دسترس قرار گرفته بودند. در یک مطالعه مهم در انگلستان، تولیدکنندگان بیومارکر، شناسایی آزمایش‌هایی که برای ارزیابی استفاده شده بودند را تأیید نکردند.

دکتر Jac Dinnes، که با تیم دانشگاه بیرمنگام بر روی مرور کار کرده بود، اظهار داشت: «طراحی، اجرا و گزارش‌دهی مطالعات مربوط به دقت آزمایش‌های COVID-19 نیاز به پیشرفت قابل توجهی دارد. مطالعات باید جزئیات داده‌ها را از زمان شروع علائم گزارش دهند. اقدامات لازم باید انجام شود تا همه ‌نتایج ارزیابی‌ آزمایش‌ها برای عموم در دسترس قرار گیرد و از گزارش‌دهی انتخابی (selective reporting) جلوگیری شود. این عرصه یک عرصه رو به رشد است و برنامه ما این است تا با انتشار مطالعات بیشتر، این مرور را به‌طور مرتب به‌روز ‌کنیم.»

خلاصه فارسی و مقاله کامل این مرور را در اینجا ببینید:

https://doi.org/10.1002/14651858.CD013652

۹ تیرماه ۱۳۹۹