نکات کلیدی
- یک مطالعه جامع نشان می‌دهد که سیگارهای الکترونیکی حاوی نیکوتین (nicotine)، وارنیکلین (varenicline) و سیتیزین (cytisine) داروهایی هستند که احتمالاً به ترک سیگار کمک می‌کنند.
- به طور میانگین، از هر ۱۰۰ نفری که سعی در ترک سیگار دارند، حدود ۱۴ نفر احتمالاً با استفاده از سیگار الکترونیکی، وارنیکلین یا سیتیزین موفق به ترک می‌شوند. این در مقایسه با ۶ نفر از ۱۰۰ نفری است که احتمالاً بدون استفاده از هیچ وسیله کمکی سیگار را ترک می‌کنند.
- روش‌های دوگانه درمان جایگزینی نیکوتین (nicotine replacement therapy ; NRT)، مانند ترکیب پچ با آدامس، ممکن است تقریباً به همان اندازه مؤثر باشند، به طوری که تقریباً ۱۲ نفر از هر ۱۰۰ نفر احتمال دارد با این روش با موفقیت سیگار را ترک کنند. با این حال، این تخمین نسبت به سایر وسایل کمکی ترک سیگار کمتر قطعی است.
- استفاده از تنها یک شکل NRT، مانند پچ به تنهایی، منجر به ترک موفقیت‌آمیز در حدود ۹ نفر از ۱۰۰ نفر می‌شود.
- رویکرد پیشرفته «متاآنالیز شبکه اجزا» (component network meta-analysis; CNMA) بیش از ۳۰۰ کارآزمایی بالینی را برای مقایسه اثربخشی روش‌های مختلف ترک سیگار آنالیز کرد.
- سیتیزین، یک داروی بسیار موثر ترک سیگار، در میان داروهای دیگر برجسته‌تر است، اما در اکثر کشورها، از جمله بریتانیا، در دسترس نیست. بسیاری از کشورها نیز در حال حاضر از نظر تامین وارنیکلین با مشکل مواجه هستند.
یک آنالیز جامع و جدید در کاکرین نشان داده است که سیگارهای الکترونیکی حاوی نیکوتین، وارنیکلین و سیتیزین در حال حاضر موثرترین گزینه‌های موجود برای کمک به ترک سیگار در طولانی‌مدت هستند (نکشیدن سیگار حداقل به مدت شش ماه). پس از استفاده همزمان از دو روش درمان جایگزینی نیکوتین، مانند پچ نیکوتینی در کنار آدامس، قرص‌های مکیدنی (lozenges) یا اسپری‌های بینی قرار می‌گیرد. این پژوهش توسط تیمی از دپارتمان علوم سلامت در مراقبت‌های اولیه نافیلد (Nuffield Department of Primary Care Health Sciences) در دانشگاه آکسفورد با همکارانی از دانشگاه لستر انجام شد.
این مطالعه که در بانک اطلاعاتی مرورهای سیستماتیک کاکرین (Cochrane Database of Systematic Reviews) منتشر شد، نتایج را برای داروهای مختلف ترک سیگار که در بیش از ۳۰۰ کارآزمایی بالینی با بیش از ۱۵۰۰۰۰ نفر استفاده شده، مقایسه کرد. پژوهشگران از یک تکنیک آماری برای ترکیب داده‌های حاصل از مطالعات در یک آنالیز واحد به نام «متاآنالیز شبکه اجزا» (component network meta-analysis; CNMA) استفاده کردند. این بدان معناست که آنها می‌توانند روش‌های ترک سیگار را با یکدیگر مقایسه کنند، هم با استفاده از مقایسه مستقیم درون کارآزمایی‌ها و هم مقایسه‌های غیرمستقیم در طول کارآزمایی‌ها. این کار یک دید جامع از اثربخشی نسبی هر روش را ارائه می‌دهد.
دکتر نیکولا لیندسون (Nicola Lindson)، نویسنده اصلی و محقق و مدرس ارشد دپارتمان علوم سلامت در مراقبت‌های اولیه نافیلد در آکسفورد، بر تاثیر بالقوه این یافته‌ها تاکید کرد:
«پژوهش‌های ما عمیقاً در مورد ترک سیگار کاوش می‌کنند. با گردآوری داده‌های صدها مطالعه و بیش از ۱۵۰۰۰۰ نفر، می‌توان دریافت که وقتی افراد از داروهای دارای مجوز یا سیگارهای الکترونیکی حاوی نیکوتین برای ترک استفاده می‌کنند، احتمال ترک سیگار بیشتر از زمانی است که از این وسایل کمکی استفاده نمی‌کنند. ما همچنین نشان داده‌ایم که سیگارهای الکترونیکی حاوی نیکوتین، سیتیزین و وارنیکلین نسبت به سایر محصولاتی که برای ترک سیگار استفاده می‌شوند، به افراد بیشتری کمک می‌کنند تا سیگار را ترک کنند. به نظر می‌رسد درمان جایگزینی نیکوتین تقریباً به همان اندازه مؤثر است، اما تنها زمانی که یک پچ در کنار شکل دیگری از جایگزینی نیکوتین، مانند آدامس یا اسپری بینی استفاده شود.
مشخص شد که سیگارهای الکترونیکی به حدود ۱۴ نفر از هر ۱۰۰ فرد سیگاری کمک کردند که برای مدت طولانی سیگار را ترک کنند، در حالی که فقط ۶ نفر از هر ۱۰۰ فرد سیگاری که بدون هیچ یک از وسایل کمکی سعی در ترک سیگار داشتند، موفق به ترک شدند. داروهای ترک سیگار وارنیکلین و سیتیزین به یک اندازه موثر بودند. با این حال، وارنیکلین، یک داروی ضروری WHO، در حال حاضر در اروپا، آمریکای جنوبی، ژاپن و بخش‌هایی از آمریکای شمالی به دلیل مشکلات تولید در دسترس نیست. سیتیزین در حال حاضر در اکثر کشورهای خارج از اروپای مرکزی و شرقی مجوز ندارد یا به بازار عرضه نمی‌شود، به این معنی که در اکثر نقاط جهان، از جمله بریتانیا و ایالات متحده، در دسترس نیست. این امر باعث می‌شود که سیگارهای الکترونیکی حاوی نیکوتین و درمان‌های ترکیبی جایگزینی نیکوتین به عنوان دو روش موثرتر برای ترک سیگار در دسترس اکثر افراد قرار گیرند. این روش‌ها زمانی بهتر عمل می‌کنند که افراد از حمایت رفتاری نیز برای ترک استفاده کنند.
استفاده از دو نوع درمان جایگزینی نیکوتین (NRT) با هم، مانند یک پچ نیکوتینی به همراه یک محصول NRT سریع‌الاثر مانند آدامس یا قرص‌های مکیدنی، ممکن است تقریباً به اندازه سیگارهای الکترونیکی حاوی نیکوتین، وارنیکلین و سیتیزین مؤثر باشد. با این حال، استفاده از یک شکل واحد از NRT، مانند پچ یا آدامس به تنهایی، منجر به ترک‌های کمتری شد. این مرور تخمین می‌زند که حدود 12 نفر از هر 100 نفر که از دو شکل NRT با هم استفاده می‌کنند، با موفقیت سیگار را ترک می‌کنند، در مقایسه با حدود 9 نفر از هر 100 نفر که فقط از یک نوع این درمان استفاده می‌کنند. تخمین NRT ترکیبی نسبت به سایر داروهای کمکی ترک سیگار کمتر قطعی است، زیرا با توجه به تاثیرات ترکیبی NRTهای مجزا محاسبه شده تا اینکه به صورت مستقیم از کارآزمایی‌های درمان‌های ترکیبی به دست آمده باشد.
استعمال سیگار یک نگرانی مهم در حوزه سلامت و عامل مرگ‌ومیر در سراسر جهان است. با این حال، ترک آن بسیار دشوار است. محصولات متعددی برای کمک به ترک سیگار وجود دارد، اما اثربخشی نسبی این روش‌ها همچنان نامشخص است. این آنالیز جامع اکنون شفاف‌سازی کرده و به افرادی که سیگار می‌کشند، متخصصان مراقبت سلامت و سیاست‌گذاران داده‌های قابل اعتمادی به منظور تصمیم‌گیری آگاهانه ارائه می‌دهد.»
محققان عوامل کلیدی مانند اثربخشی مداخلات مختلف و پروفایل بی‌خطری (safety) آنها را مد نظر قرار دادند. یافته‌های این مطالعه می‌تواند شامل اطلاعات ضروری برای کمک به تغییر سیاست‌ها و استراتژی‌های سلامت عمومی باشد و ابزارهای مؤثرتری برای ترک سیگار به افراد سیگاری ارائه دهد.
دکتر جیمی هارتمن بویس (Jamie Hartmann-Boyce)، یکی از نویسندگان که در طول این پژوهش در دانشگاه آکسفورد مستقر بود و اکنون استادیار دانشگاه ماساچوست آمهرست (Amherst) است، می‌گوید:
«در غربال کردن داده‌های گسترده، به بینش‌های ارزشمندی در مورد روش‌های موثر ترک سیگار دست یافتیم. استعمال سیگار همچنان عامل اصلی بیماری‌های قابل پیشگیری و مرگ‌ومیر در سراسر جهان است، و با اینکه بسیاری از مردم می‌خواهند سیگار را ترک کنند، اما انجام این کار ممکن است دشوار باشد. یافته‌های ما شواهد روشنی از اثربخشی سیگارهای الکترونیکی حاوی نیکوتین و درمان‌های ترکیبی جایگزینی نیکوتین برای کمک به افراد در ترک سیگار ارائه می‌دهد. شواهد همچنین در مورد مزایای داروهای سیتیزین و وارنیکلین واضح است، اما ممکن است در حال حاضر دسترسی به این داروها برای برخی افراد دشوار باشد. بهترین کاری که فرد سیگاری می‌تواند برای سلامت خود انجام دهد این است که سیگار را ترک کند و شواهد نشان می‌دهد که استفاده از سیگارهای الکترونیکی حاوی وارنیکلین، سیتیزین یا نیکوتین در ترکیب با حمایت رفتاری بهترین شانس برای ترک موفق برای آنها است.
این مرور منحصراً بر ارزیابی اثربخشی طیف وسیعی از روش‌های ترک سیگار، همسو با دامنه تعریف‌شده و تمرکز تحقیقات اولیه متمرکز بود. این مقاله به جنبه‌های گسترده‌تری از گفتمان سلامت عمومی در مورد سیگارهای الکترونیکی، مانند استفاده از آن بین افراد غیرسیگاری و نوجوانان نپرداخته است. در حالی که این مرور شواهد چشمگیری از عوارض جانبی قابل‌توجه را نشان نداد، مهم است که توجه داشته باشیم اکثر مطالعات شرکت‌کنندگان را برای دوره‌ای از شش تا دوازده ماه پیگیری می‌کردند و شکافی در داده‌های مربوط به پیامدهای بالقوه طولانی‌مدت باقی گذاشتند.
این مطالعه گسترده به این نتیجه رسید که داده‌های بیشتر در مورد عوارض جانبی جدی و تعداد افرادی که استفاده از یک محصول را به دلیل عوارض جانبی متوقف می‌کنند، مفید خواهد بود. با این حال، این آنالیز قوی شواهد محکمی برای اطلاع از گایدلاین‌های درمانی و سیاست‌هایی با هدف کمک به ترک سیگار به دست می‌دهد.
سه‌شنبه ۱۶ آبان‌ماه ۱۴۰۲