آیا مصرف ایورمکتین برای مدیریت درمانی کووید-۱۹ موثر است؟ مرور به‌روزرسانی شده کاکرین «نقش ایورمکتین در پیشگیری و درمان کووید-۱۹»
پیام‌های کلیدی
- شواهدی را به نفع مصرف ایورمکتین در درمان کووید-۱۹ یا پیشگیری از ابتلا به عفونت SARS-CoV-2 پیدا نکردیم. مبنای شواهد در این به‌روزرسانی اندکی بهبود یافت اما هم‌چنان شواهد محدودی وجود دارد.
- ارزیابی ایورمکتین در ۳۱ کارآزمایی در حال اجرا ادامه دارد، و زمانی که نتایج آن‌ها در دسترس قرار گیرند، این مرور را مجددا به‌روز خواهیم کرد.
ایورمکتین چیست؟
ایورمکتین دارویی است که برای درمان انگل‌ها، از جمله انگل‌های روده‌ای در حیوانات، و گال (scabies) در انسان‌ها به کار می‌رود. این دارو ارزان است، و در مناطقی از دنیا که آلودگی‌های انگلی شایع هستند، به‌طور گسترده‌ای تجویز می‌شود. عوارض ناخواسته کمی را نیز بر مصرف‌کنندگان تحمیل می‌کند.
سازمان‌های نظارتی دارویی ایورمکتین را برای استفاده در کووید-۱۹ تائید نکرده‌اند.
به دنبال یافتن چه یافته‌ای بودیم؟
ما می‌خواستیم دانش خود را درباره این که ایورمکتین مرگ‌ومیر، بیماری، و طول دوره عفونت را در افراد مبتلا به کووید-۱۹ کاهش می‌دهد یا در پیشگیری از عفونت موثر است یا خیر، به‌روز کنیم. کارآزمایی‌هایی را وارد مطالعه کردیم که این دارو را با دارونما (placebo) (داروی ساختگی)، مراقبت معمول، یا درمان‌های کووید-۱۹ که می‌دانیم تا حدی موثر هستند، از جمله دگزامتازون، مقایسه کردند. کارآزمایی‌هایی را از مطالعه خارج کردیم که به مقایسه ایورمکتین با دیگر داروهای غیر-موثر، مانند هیدروکسی‌کلروکین، یا مواردی که اثربخشی آن‌ها در برابر کووید-۱۹ مشخص نیست، پرداختند.
اثرات ایورمکتین را در افراد مبتلا از نظر موارد زیر ارزیابی کردیم:
- تعداد موارد مرگ‌ومیر،
- اینکه افراد مبتلا به کووید-۱۹ بهتر شدند یا بدتر،
- کیفیت زندگی بیماران،
- اثرات ناخواسته جدی و غیر-جدی،
- از بین رفتن ویروس.
در مورد مقوله پیشگیری، به دنبال شواهد تاثیر دارو بر پیشگیری از ابتلا به عفونت SARS‐CoV‐2 و بیماری کووید-۱۹ بودیم.
ما چه کار کردیم؟
برای یافتن کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده‌ای جست‌وجو کردیم که نقش ایورمکتین را در پیشگیری یا درمان کووید-۱۹ بررسی کردند. مطالعات می‌بایست شامل افرادی بودند که در بیمارستان یا به طور سرپایی درمان شده و تشخیص کووید-۱۹ در آن‌ها به صورت آزمایشگاهی تائید شده بود.
در این به‌روزرسانی، هم‌چنین میزان اطمینان‌بخشی کارآزمایی‌ها را بررسی کرده و فقط مواردی را وارد مطالعه کردیم که معیارهای علمی و اخلاقی شفافی داشتند.
نتایج کارآزمایی‌ها را با هم مقایسه و خلاصه کرده و میزان اطمینان به شواهد را، بر اساس معیارهای مرسوم مانند روش اجرای کارآزمایی و حجم نمونه، ارزیابی کردیم.
به چه نتایجی رسیدیم؟
هفت مورد از ۱۴ کارآزمایی وارد شده را در مرور قبلی، به علت عدم برخورداری از معیارهای علمی و اخلاقی مورد انتظار، حذف کردیم. با اضافه شدن چهار کارآزمایی جدید، ۱۱ کارآزمایی را با ۳۴۰۹ شرکت‌کننده بررسی کردیم که مصرف ایورمکتین را همراه با هر نوعی از مراقبت معمول با همان مراقبت معمول به‌تنهایی یا دارونما مقایسه کردند.
در زمینه مساله درمان، پنج کارآزمایی با حضور افراد بستری در بیمارستان مبتلا به کووید-۱۹ با شدت متوسط و شش کارآزمایی با مشارکت بیماران سرپایی مبتلا به کووید-۱۹ خفیف، وجود داشتند. در این کارآزمایی‌ها از دوزهای متفاوتی از ایورمکتین با طول مدت درمان متفاوت استفاده شد.
هیچ یک از کارآزمایی‌ها تاثیر ایورمکتین را در پیشگیری از ابتلا به عفونت SARS‐CoV‐2 بررسی نکردند.
هم‌چنین ۳۱ کارآزمایی در حال اجرا، و ۲۸ کارآزمایی دیگر را یافتیم که نیازمند شفاف‌‌سازی از سوی نویسندگان بوده یا هنوز منتشر نشده بودند.
یافته‌های اصلی
درمان افراد مبتلا بستری مبتلا به کووید-۱۹ در بیمارستان
برای ما مشخص نیست که ایورمکتین در مقایسه با دارونما یا مراقبت معمول ۲۸ روز پس از درمان:
- منجر به مرگ‌ومیر بیشتری از بیماران می‌شود یا مرگ‌ومیر کمتر (۳ کارآزمایی، ۲۳۰ نفر)؛
- وضعیت بیماران را از نظر نیاز به تهویه تنفسی یا مرگ‌ومیر بهتر می‌کند یا بدتر (۲ کارآزمایی، ۱۱۸ نفر)؛
- وقایع ناخواسته جدی را کاهش می‌دهد یا افزایش (۲ کارآزمایی، ۱۹۷ نفر).
ایورمکتین در مقایسه با دارونما یا مراقبت معمول ۲۸ روز پس از درمان در موارد زیر موثر نیست، یا ممکن است تفاوت اندکی را ایجاد کند:
- بهبود وضعیت بیماران، که بر اساس میزان ترخیص از بیمارستان ارزیابی شد (۱ کارآزمایی، ۷۳ نفر)؛
- وقایع ناخواسته غیر-جدی (۳ کارآزمایی، ۲۲۸ نفر).
ایورمکتین در مقایسه با دارونما یا مراقبت معمول ممکن است هفت روز پس از درمان تفاوت چندانی را در کاهش تست منفی کووید-۱۹ ایجاد نکند (۳ کارآزمایی، ۲۳۱ نفر).
درمان بیماران سرپایی مبتلا به کووید-۱۹
ایورمکتین در مقایسه با دارونما یا مراقبت معمول ۲۸ روز پس از درمان، احتمالا تاثیر قابل‌توجهی بر مرگ‌ومیر افراد ندارد (۶ کارآزمایی، ۲۸۶۰ نفر).
ایورمکتین در مقایسه با دارونما یا مراقبت معمول ۲۸ روز پس از درمان، تاثیر قابل‌توجهی را بر کیفیت زندگی بیماران نمی‌گذارد (۱ کارآزمایی، ۱۳۵۸ نفر).
ایورمکتین در مقایسه با دارونما یا مراقبت معمول ۲۸ روز پس از درمان، تفاوت چندانی را در موارد زیر ایجاد نمی‌کند:
- بدتر شدن وضعیت بیماران، که بر اساس میزان بستری در بیمارستان یا مرگ‌ومیر آن‌ها ارزیابی شد (۲ کارآزمایی، ۵۹۰ نفر)؛
- وقایع ناخواسته جدی (۵ کارآزمایی، ۱۵۰۲ نفر)؛
- وقایع ناخواسته غیر-جدی (۲ کارآزمایی، ۵۹۰ نفر)؛
- بهبود نشانه‌های مبتلایان به کووید-۱۹ در ۱۴ روز اول پس از درمان (۲ کارآزمایی، ۵۹۰ نفر)؛
- تعداد افراد با تست منفی کووید-۱۹، در ۷ روز پس از درمان (۲ کارآزمایی، ۵۹۰ نفر)؛
نویسندگان مقاله مروری، دکتر ماریا پاپ (Maria Popp) و دکتر استفانی ویبل (Stephanie Weibel) متذکر شدند:
«در مجموع، احتمال موثر بودن مصرف ایورمکتین در درمان یا پیشگیری از کووید-۱۹ ضعیف است. در حالی که نتایج آزمایشگاهی نویدبخش بودند، نتایج واقعی نشان می‌دهند که تاثیری بر میزان مرگ‌ومیر، بیماری، و طول مدت عفونت ندارد یا تاثیر آن بسیار اندک است.»
محدودیت‌های شواهد چه هستند؟
اطمینان ما به شواهد، به خصوص در موارد بیماران سرپایی، نسبت به آخرین نسخه مرور بهبود یافت، زیرا توانستیم شرکت‌کنندگان بیشتری را از کارآزمایی‌هایی با کیفیت بالا وارد مطالعه کنیم. اگرچه در مورد نتایج خود پیرامون خطر مرگ‌ومیر و کیفیت زندگی تقریبا مطمئن هستیم، قطعیت شواهد برای بسیاری از پیامدهای سرپایی و بستری دیگر هم‌چنان پائین است زیرا فقط وقایع کمی اندازه‌گیری شدند. روش اجرای کارآزمایی‌ها متفاوت بود و همه موارد مد نظر ما را از جمله پیامدهای مرتبط، گزارش نکردند.
این شواهد تا چه زمانی به‌روز هستند؟
جست‌جوی سیستماتیک متون علمی تا تاریخ ۱۶ دسامبر ۲۰۲۱ به‌روز است. هم‌چنین، کارآزمایی‌هایی را با بیش از ۱۰۰۰ شرکت‌کننده تا اپریل ۲۰۲۲ اضافه کردیم.
چهارشنبه ۵ مردادماه ۱۴۰۱