بیش از ۳۰ سال است که سازمان همکاری‌های کاکرین (Cochrane Collaboration) استاندارد مرورهای سیستماتیک در پژوهش‌های سلامت را تعیین کرده است. مرورهای ما جان‌های بی‌شماری را در سراسر جهان نجات داده و بهبود بخشیده‌اند و شواهد قابل‌اعتمادی را برای تصمیم‌گیری‌های سلامت در همه سطوح، از سیاست‌گذاران بین‌المللی تا بیماران، فراهم کرده‌اند.

اکنون ما می‌خواهیم تلفیق شواهد را به سطحی بالاتر برسانیم؛ سیستمی پویاتر، بازتر و عادلانه‌تر ایجاد کنیم تا تصمیم‌گیرندگان همیشه آخرین شواهد را در دسترس داشته باشند. شیوه‌ای که مردم در سراسر جهان اطلاعات را جستجو کرده، در دسترس دارند و استفاده می‌کنند، به‌طور اساسی تغییر کرده است؛ این روند با گسترش ابزارهای هوش مصنوعی (artificial intelligence; AI) شتاب بیشتری گرفته است.

ما همچنان به مرورهای سیستماتیک خود افتخار می‌کنیم، اما می‌دانیم که انتشارات ایستا (static publications) نمی‌توانند همگام با نیازهای تصمیم‌گیرندگان یا سرعت انتشار اطلاعات نادرست حرکت کنند. تصمیم‌گیرندگان باید بتوانند به سرعت و کارآمدی به شواهد مرتبط دسترسی یابند؛ هدف ما این است که با به‌کارگیری مسئولانه ابزارهای هوش مصنوعی همراه با نظارت انسانی مناسب، این نیاز را برآورده کنیم.

امروز، مرورهای منتشرشده ما تنها سطحی قابل‌مشاهده از یک مخزن عمیق‌تر هستند؛ در زیر آن‌ها، مجموعه‌ای غنی و ساختاریافته از داده‌های منتخب قرار دارد. ما می‌خواهیم زیرساخت داده‌ای خود را به‌طور اساسی غنی‌تر کرده و آن را بازتر کنیم تا تصمیم‌گیرندگان بتوانند درست در زمانی که به آن نیاز دارند، به شواهد دسترسی پیدا کنند.

از فلاپی‌دیسک‌ها تا زیرساخت جهانی فدراتیو (federated global infrastructure)

داده‌های باز (Open data) مدت‌هاست که در قلب رویکرد کاکرین جای داشته‌اند. در دهه ۱۹۹۰، نسخه اولیه کتابخانه کاکرین شامل ابزاری برای متاآنالیز تعاملی بود که به کاربران اجازه می‌داد نتایج را همزمان با افزودن مطالعات جدید مشاهده کنند. در آن زمان، این امکان محدود به کارآزمایی‌های بالینی موجود روی فلاپی‌دیسک‌ها (floppy disks) و  لوح‌های فشرده (CD-ROMs) بود.

امروز چنین محدودیتی وجود ندارد. انبوهی از پژوهش‌های اولیه در دسترس است و چالش اصلی، سازماندهی و گردآوری آن‌ها در قالب داده‌های پویا (living data) و قابل‌استفاده مجدد است. ما هم‌اکنون زیرساخت تأییدشده‌ای داریم که با بهره‌گیری از یادگیری ماشین (machine learning) و حمایت دانشمندان داوطلب، داده‌های کتابشناختی  (bibliometric data) غنی درباره کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی‌شده را در پایگاه CENTRAL گردآوری می‌کند.

Cochrane Crowd به ما امکان می‌دهد اشتیاق شبکه جهانی داوطلبان خود را برای طبقه‌بندی دقیق پژوهش‌های اولیه به‌کار گیریم و در عین حال روش‌های یادگیری ماشین را آموزش داده و اعتبارسنجی کنیم. چشم‌انداز آینده ما این است که این رویکرد را به‌طور چشمگیری در وسعت و عمق گسترش دهیم؛ هم با پوشش طیف وسیع‌تری از شواهد و هم با ورود عمیق‌تر به داده‌های اولیه.

نهادینه‌سازی عدالت

تحول کاکرین صرفاً فنی (technical) نیست؛ ریشه در عدالت دارد. ما باور داریم که شواهد باید توسط همه خلق و استفاده شوند، نه تنها گروهی محدود و ممتاز. به همین دلیل، ما در حال ساخت زیرساختی هستیم که مشارکت باز را پشتیبانی کند و افراد و سازمان‌ها از همه مناطق بتوانند در فرآیند ساخت شواهد سهیم شوند.

این رویکرد به دموکراتیک‌تر شدن سنتز شواهد کمک می‌کند. چه شما پژوهشگری در نایروبی (Nairobi) باشید، چه یک کارمند سلامت در داکا (Dhaka ) یا سیاست‌گذاری در بوگوتا (Bogotá)، کاکرین قصد دارد ابزارها و پلتفرم‌هایی را فراهم کند که به شما امکان دهد در داده‌های باکیفیت و منتخب سهیم شوید و از آن بهره ببرید. با تمرکززدایی مشارکت و نهادینه‌سازی عدالت در سیستم‌های خود، می‌توانیم اطمینان یابیم که شواهد، بازتاب‌دهنده زمینه‌های متنوع بوده و نیازهای جهانی را پوشش می‌دهند.

قدرت‌گرفته از هوش مصنوعی، هدایت‌شده توسط انسان

در مرکز این تحول، استفاده مسئولانه از هوش مصنوعی و ابزارهای یادگیری ماشین قرار دارد. ما در حال توسعه رویکردهای جدیدی برای طبقه‌بندی و مدیریت داده‌ها هستیم که فرآیند تولید شواهد را به‌طور چشمگیری تسریع خواهد کرد. با ترکیب تخصص انسانی و ابزارهای مبتنی‌بر هوش مصنوعی، هدف ما کاهش تکرار، بهبود دقت و کشف سریع‌تر بینش‌ها است.

هدف، جایگزین‌کردن انسان‌ها نیست؛ بلکه توانمندسازی آن‌هاست. چشم‌انداز ما همکاری انسان و ماشین است؛ جایی که هوش مصنوعی از مشارکت‌کنندگان حمایت می‌کند تا مجموعه داده‌های ساختاریافته‌ای بسازند که در بخش‌ها و مناطق مختلف قابل‌استفاده مجدد باشد. این امر امکان پاسخ‌گویی کارآمدتر به پرسش‌های پیچیده و ارائه شواهد در قالب‌هایی متناسب با نیازهای سیاست‌گذاران، متخصصان و جوامع را فراهم می‌سازد.

ما افتخار می‌کنیم که جامعه جهانی متنوعی از گروه‌ها و مشارکت‌کنندگان کاکرین داریم که تخصص و درک آن‌ها همچنان برای اطمینان از قابل‌اعتماد بودن، به‌موقع بودن و مرتبط بودن شواهد برای تصمیم‌گیرندگان حیاتی خواهد بود.

عصری نو از همکاری جهانی

کاکرین مفتخر است که در کنار ائتلاف زیرساخت سنتز شواهد (Evidence Synthesis Infrastructure Collaborative; ESIC) ایستاده و برای ساخت آینده‌ای بهتر مبتنی‌بر شواهد و هدایت‌شده با تأثیر جمعی تلاش می‌کند. ما کاملاً با اصول و نقشه راه ESIC همسو هستیم و در ایجاد زیرساخت‌های مشترک و همکاری با شرکا در بخش‌ها و مناطق مختلف مشارکت می‌کنیم.

اگرچه جزئیات اجرایی هنوز در حال تدوین است، اما جهت حرکت ما روشن است: سریع‌تر، فراگیرتر و پاسخ‌گوتر به نیازهای جهان می‌شویم. می‌دانیم که چالش‌های پیش رو پیچیده‌اند، اما باور داریم با همکاری، اشتراک‌گذاری داده‌ها، ایجاد اعتماد و قرار دادن عدالت در قلب همه کارهایمان می‌توانیم بر آن‌ها غلبه کنیم. کاکرین آماده است سهم خود را ایفا کند و دیگران را نیز دعوت می‌کنیم تا در شکل‌دهی آینده‌ای همراه ما باشند که در آن شواهد محرک تأثیر جمعی است.

زمان عمل فرا رسیده است. آینده شواهد٬ زنده، عادلانه و قدرت‌گرفته از مردم در همه جاست. کاکرین آماده است.

شنبه ۱۲ مهر ۱۴۰۴