براساس نتایج یک مرور جدید کاکرین که تأثیر جهانی اجرای برنامههای تغذیه در مدارس را بر کودکان محروم در کشورهای ثروتمند و کشورهایی با سطح درآمد پائین و متوسط بررسی کرد، توزیع وعدههای غذایی رایگان یا یارانهای در مدارس منجر به پیشرفتهای متوسط در درس ریاضیات و حضور در مدرسه میشود.
این تیم تحقیقاتی، به رهبری دانشمندان دانشگاه اوتاوا، دریافت که توزیع وعدههای غذایی رایگان یا یارانهای در مدارس، پیشرفت تحصیلی در درس ریاضی و نرخ حضور در مدرسه را در کشورهایی با سطح درآمد پائین و متوسط (LMIC) اندکی بهبود میبخشد، و احتمالاً به دستاوردهای کوچکی در شاخصهای رشدونمو فیزیکی مانند نمرات قد و وزن متناسب سن میانجامد.
برنامههای تغذیه در مدارس با هدف کاهش گرسنگی و بهبودی در یادگیری، تمرکز، و سلامت کلی کودکان اجرا میشوند. در سراسر جهان، بسیاری از کودکان غذای مغذی کافی را برای سالم ماندن و آماده شدن برای یادگیری در مدرسه دریافت نمیکنند و کودکان محروم بهویژه آسیبپذیر هستند. LMICها تقریباً ۹۰٪ از موارد سوءتغذیه جهانی را در خود جای دادهاند. با این حال، در سال ۲۰۲۴، بهطور متوسط، فقط ۲۷٪ از دانشآموزان دبستانی در کشورهای کمدرآمد و ۴۲٪ در کشورهایی با درآمد متوسط رو به پایین، وعدههای غذایی مدرسه را دریافت کردند. در مقابل، طبق گزارش برنامه جهانی غذا، ۵۸٪ از کودکان در کشورهایی با سطح درآمد متوسط رو به بالا، و ۷۹٪ در کشورهای ثروتمند، وعدههای غذایی مدرسه را دریافت کردند.
بهبودی پایدار در رشدونمو، حضور در مدرسه، و پیشرفت در درس ریاضی
این مرور، ۴۰ مطالعه را شامل ۹۱,۰۰۰ دانشآموز در مدارس ابتدایی و متوسطه، بررسی و آنالیز کرد. بیشتر مطالعات در LMICها، از جمله برخی در مناطق آسیبدیده از جنگ، انجام شدند و شواهد قبلی را که از نظر جغرافیایی محدود بودند، گسترش دادند.
در مجموع، نویسندگان دریافتند که برنامههای تغذیه در مدرسه در LMICها منجر به افزایش اندکی در نمرات آزمون ریاضی و حضور در مدرسه میشوند. از سوی دیگر، احتمالاً منجر به افزایش جزئی در معیار نسبی قد و وزن کودک متناسب برای سن وی خواهند شد. با این حال، آنها دریافتند که این برنامهها ممکن است تأثیری اندک تا عدم تأثیر بر نمرات آزمون خواندن و حضور در مدرسه داشته باشند.
جنیفر گارنر (Jennifer Garner)، متخصص تغذیه و استادیار دانشکده سلامت عمومی دانشگاه میشیگان، که در نگارش این مرور همکاری داشت، گفت: «توزیع وعدههای غذایی در مدرسه منبع حیاتی تغذیه برای کودکانی است که از نظر اجتماعی-اقتصادی در وضعیت نامساعدی قرار دارند. با توجه به تنوع موجود در پسزمینهها و طراحیهای برنامه مورد مطالعه، مشاهده پیشرفتهای قابل اندازهگیری در رشدونمو، حضور در مدرسه، و پیشرفت در درس ریاضی دلگرمکننده است.»
علیرغم یافتههای امیدوارکننده، نویسندگان هشدار میدهند که شواهد مربوط به کشورهای ثروتمند محدود است، بنابراین نتایج نباید به فراتر از LMICها تعمیم داده شوند.
الیزابت کریستیانسون (Elizabeth Kristjansson)، نویسنده اصلی و استاد بازنشسته از دانشگاه اتاوا، گفت: «اجرای برنامههای غذایی در مدارس نقش مهمی در بهبود سلامت و پیامدهای آموزشی کودکان محروم دارند. آنچه میبینیم، نتایج نسبتا کم اما واقعی هستند. از نظر من، ما یک الزام اخلاقی برای سیر کردن کودکان گرسنه داریم.»
خواستار انجام تحقیقات قویتر و عدالت بیشتر هستیم
این تیم پژوهشی بر نیاز به انجام تحقیقات قویتر و استانداردتر برای هدایت سیاستگذاریهای آینده تأکید دارند. آنها استدلال میکنند که سیاستگذاران باید تحقیقات را به عنوان بخش جداییناپذیر از تصمیمات مربوط به اجرا و مدیریت برنامههای تغذیه در مدارس در نظر بگیرند. آنها همچنین خواستار توجه بیشتر به عدالت هستند.
دکتر آنیتا ریزوی (Anita Rizvi)، یکی دیگر از نویسندگان این مرور از دانشگاه اتاوا، گفت: «تحقیقات اغلب بر میانگین تاثیرات مداخله تمرکز میکنند و تفاوتهای بین گروهها را نادیده میگیرند. ما پیامدها را براساس محرومیت اجتماعی-اقتصادی و جنسیت ارزیابی کردیم، اما مطالعات بسیار کمی این دادهها را برای نتیجهگیری قطعی ارائه دادند. مطالعات آینده به مقایسههای بزرگتر و با طراحی بهتر نیاز دارند.»
یکشنبه ۲۳ آذر ۱۴۰۴