نویسندگان در این مقالۀ مروری کاکرِین که به تازگی منتشر شده است، اثرات درمان کووید-19 را با یک داروی ضد ویروس به نام رمدسیویر مورد بررسی قرار داده­‌اند.

کِلی انسمز (Kelly Ansems)، نویسندۀ اول این مقاله گفته است: «بر اساس شواهد موجود، رمدسیویر بر روی مرگ و میر -به هر علتی- تا حداکثر 28 روز بر روی بزرگسالان بستری با عفونت SARS-CoV-2 احتمالا اثر کمی داشته و یا هیچ اثری ندارد. ما در رابطه با اثرات رمدسیویر بر روی بهبود و بدتر شدن بالینی مردد هستیم.»

پیام‌­های کلیدی

• احتمالاً رمدسیویر در بزرگسالان بستری به علت کووید-19، بر روی مرگ ناشی از هر علتی در حداکثر 28 روز پس از درمان در مقایسه با دارونما (درمان ساختگی) یا مراقبت معمول احتمالا اثر کمی داشته یا هیچ اثری ندارد.
• نویسندگان مرورگر مردد هستند ­که آیا رمدسیویر در شرایطی که بیماران کمابیش به کمک برای تنفس نیاز دارند موجب بهبود یا بدتر شدن وضعیت بیماران می‌شود.
• محققان باید بر روی پیامدهای کلیدی مورد استفاده در پژوهش در رابطه با کووید-19 موافقت داشته باشند و مطالعات آینده باید این حوزه‌­ها را مورد بررسی قرار دهند. این موضوع سبب خواهد شد به‌روزرسانی‌های بعدی این مرور، نتایج قطعی‌تری در مورد کاربرد رمدسیویر در درمان کووید-۱۹ را تبیین کند.

رمدسیویر چیست؟

رمدسیویر دارویی است که به مبارزه با ویروس­‌ها می‌­پردازد. این دارو نشان داده که می‌­تواند از تکثیر ویروس عامل ایجاد کووید-19 (SARS-CoV-2) جلوگیری کند. قانون­گذاران حوزۀ بهداشت، رمدسیویر را برای استفادۀ اضطراری در درمان افراد مبتلا به کووید-19 تأیید کرده‌­اند.

نویسندگان چه چیزی را می‌­خواستند پیدا کنند؟

نویسندگان این مرور می­‌خواستند بدانند که آیا رمدسیویر یک درمان مؤثر برای مبتلایان به کووید-19 در بیمارستان است و اینکه آیا این دارو اثرات ناخواسته­‌ای را در مقایسه با دارونما یا مراقبت­‌های معمول ایجاد می­کند.

افراد مبتلا به کووید-19 بر  اساس شدت مشکلات تنفسی، حمایت‌­های تنفسی مختلفی دریافت می‌کنند. نویسندگان از انواع حمایت­‌های تنفسی که به افراد داده شد به عنوان معیاری از موفقیت درمان کووید-19 با رمدسیویر استفاده کردند. انواع حمایت‌­های تنفسی که برای این مرور در نظر گرفته شد عبارتند از:

• برای بیماران با مشکلات تنفسی شدید: ونتیلاسیون مکانیکی تهاجمی در شرایطی که یک لولۀ تنفسی در داخل ریه­‌های بیماران گذاشته شده و یک دستگاه تنفس مصنوعی (ونتیلاتور) عمل تنفس را برای آن­ها انجام می­دهد.
• به بیمارانی که به دستگاه تنفس مصنوعی متصل هستند، دارو داده می­‌شود تا آرام باشند.
• برای بیماران با مشکلات تنفسی متوسط تا شدید: ونتیلاسیون مکانیکی غیرتهاجمی از طریق یک ماسک بر روی بینی و/یا دهان، یا از طریق کلاه (helmet). هوا یا اکسیژن با فشار به داخل ماسک وارد می‌­شود. در این نوع درمان، بیماران عموما بیدار هستند.
• برای مشکلات تنفسی متوسط: ارایه اکسیژن از طریق یک ماسک یا لوله‌­های پلاستیکی (prong) که در داخل بینی جاگذاری می‌­شوند. بیماران همچنان می­‌توانند هوای اتاق را تنفس کنند.

نویسندگان به پیامد­هایی که در ادامه می‌­آید علاقه‌مند بودند:

• مرگ­‌های ناشی از هر علتی در طی 28 روز پس از درمان؛
• آیا بیماران بعد از درمان بهتر شدند، که این موضوع با میزان زمانی که آن­ها به ونتیلاسیون مکانیکی متصل بوده یا اکسیژن دریافت کرده‌­اند، اندازه‌­گیری شد؛
• آیا وضعیت بیماران به میزانی بد شد که آن­ها به اکسیژن یا ونتیلاسیون مکانیکی نیاز داشته باشند؛
• کیفیت زندگی؛
• هر اثر ناخواسته؛ و
• اثرات نا­خواستۀ جدی.

نویسندگان چه کاری انجام دادند؟

آن­ها به جست‌­و­جوی مطالعاتی پرداختند که رمدسیویر را برای درمان بزرگسالان دچار کووید-19 در مقایسه با دارونما یا مراقبت استاندارد مورد بررسی قرار داده­ بودند. بیماران با تشخیص کووید-19 بستری شده بودند و می‌­توانستند از هر جنس یا نژادی باشند.

آن­ها نتایج حاصل از مطالعات را مقایسه و خلاصه کردند و میزان اطمینان در شواهد را بر پایۀ عواملی چون روش­ها و حجم نمونه مطالعه رتبه‌بندی کردند.

آن­ها چه چیز­ی یافتند؟

آن­ها 5 مطالعه با تعداد 7452 افراد بستری شده با تشخیص کووید-19 را پیدا کردند. از میان آن­ها، به 3886 فرد رمدسیویر داده شده بود. میانگین سنی بیماران برابر با 59 سال بود. مطالعات در تمام دنیا و به ویژه در کشور­هایی با درآمد بالا یا بالاتر از میزان متوسط انجام شده بود.

نتایج اصلی

مطالعاتی که در این مرور وارد شدند، رمدسیویر را با دارونما یا مراقبت معمول در بیماران بستری مبتلا به کووید-19 در طی حداکثر 28 روز مقایسه کرده بودند.

مرگ ناشی از هر علتی

رمدسیویر احتمالا تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در مرگ‌ومیر ناشی از هر علتی ایجاد می‌کند (4 مطالعه، 7142 فرد). در هر 1000 نفر، 8 نفر کمتر با رمدسیویر در مقایسه با دارونما یا مراقبت استاندارد فوت می‌کنند.

آیا بیماران با دریافت رمدسیویر بهتر شدند؟

• رمدسیویر ممکن است تأثیر کم یا هیچ اثری بر مدت زمانی که بیماران تحت ونتیلاسیون مکانیکی تهاجمی قرار می­‌گیرند، نداشته باشد (2 مطالعه، 1298 فرد).
• نویسندگان نمی‌­دانند که آیا رمدسیویر زمان مورد نیاز برای دریافت اکسیژن مکمل را افزایش می‌­دهد یا کاهش (3 مطالعه، 1691 فرد).

آیا بیماران با دریافت رمدسیویر بدتر شدند؟

نویسندگان نمی‌­دانند بیماران تحت درمان با رمدسیویر به ونتیلاسیون مکانیکی (تهاجمی یا غیر تهاجمی) نیاز بیشتر یا کمتری دارند (3 مطالعه، 6696 فرد).

بیماران احتمالا نیاز کمتری به ونتیلاسیون مکانیکی داشته باشند (2 مطالعه، 1159 فرد).

نویسندگان نمی­‌دانند که بیماران به ونتیلاسیون مکانیکی غیرتهاجمی نیاز بیشتر یا کمتری دارند (1 مطالعه، 573 فرد).

نویسندگان نمی­‌دانند که بیماران به دریافت اکسیژن با ماسک یا لوله­‌های داخل بینی (prong) نیاز بیشتر یا کمتری دارند (1 مطالعه، 138 فرد).

کیفیت زندگی

هیچ یک از مطالعات وارد شده به مطالعۀ مروری، کیفیت زندگی را گزارش نکرده بودند.

اثرات ناخواسته

• نویسندگان نمی­‌دانند که آیا رمدسیویر منجر به اثرات ناخواستۀ بیشتر یا کمتری در هر سطحی از عوارض می­‌شود (3 مطالعه، 1674 فرد).
• بیماران دریافت کنندۀ رمدسیویر، احتمالا کمتر از افراد دریافت کنندۀ دارونما یا مراقبت استاندارد اثرات ناخواسته جدی را تجربه کردند (3 مطالعه، 1674 فرد). در هر 1000 فرد، 63 نفر کمتر اثرات ناخواسته جدی را با رمدسیویر در قیاس با دارونما یا مراقبت استاندارد تجربه می‌کنند.

محدودیت­‌های شواهد موجود چیست؟

نویسندگان این مقالۀ مروری اطمینان متوسطی از شواهد مربوط به مرگ ناشی از هر علت و اثرات ناخواستۀ رمدسیویر دارند. با این حال، اطمینان آن­ها در سایر شواهد محدود است؛ زیرا، مطالعات از روش­‌های مختلفی برای اندازه‌­گیری و ثبت نتایجشان استفاده کرده بودند و نویسندگان مرورگر، برای برخی از پیامدهای مورد نظر خود مطالعات زیادی پیدا نکردند.

این شواهد تا چه زمانی به روز است؟

شواهد موجود تا تاریخ 16 آوریل 2021 به روز است.

مرور کامل را در کتابخانه کاکرین  مطالعه کنید

چهارشنبه ۲۷ مردادماه ۱۴۰۰