در حالی که به پرسشهای رایج پاسخ میدهیم و بررسی میکنیم که چگونه واکسیناسیون میتواند از کودکان محافظت کند، درباره HPV بیاموزید!
نکات کلیدی برای مراقبان
- واکسن HPV از سرطان دهانه رحم (cervix)، زگیل تناسلی و سایر بیماریهای ناشی از ویروسهای HPV محافظت میکند.
- واکسن پیشاز آنکه افراد در معرض HPV قرار بگیرند، بیشترین اثربخشی را دارد؛ به همین دلیل برای کودکان و نوجوانان کمسن ارائه میشود.
- عوارض جانبی واکسیناسیون خفیف و کوتاهمدت هستند و بیشتر افراد برای یک یا دو روز، کمی درد در بازو را تجربه میکنند.
درک HPV
ویروس پاپیلوم انسانی (HPV) چیست؟
HPV یک خانواده از ویروسهای شایع است که روی پوست، ازجمله اطراف دهان، گلو و اندامهای تناسلی، زندگی میکنند. ویروسهای پاپیلومای انسانی (human papillomaviruses) هزاران سال است که همراه ما بودهاند، از اجداد اولیه انسان و نئاندرتالها (Neanderthals). آنها از طریق تماس نزدیک، از جمله فعالیت جنسی، منتشر میشوند.
تقریباً همه افراد در مقطعی از زندگی خود HPV خواهند گرفت. بسیاری از عفونتها بیضرر هستند و توسط دستگاه ایمنی ما پاک میشوند. بااینحال، بدن برخی افراد بهطور کامل از ویروس پاک نمیشود. این «عفونتهای پایدار» میتوانند پس از چندین سال باعث سرطان شوند.
سرطان دهانه رحم بهشدت با عفونت HPV مرتبط است. در واقع، بیش از ۹۵٪ موارد سرطان دهانهرحم ناشی از HPV هستند. سرطان دهانه رحم اغلب در زنان جوان ۲۵ تا ۳۵ سال تشخیص داده میشود. عفونتهای HPV همچنین میتوانند باعث سرطان واژن (vagina)، فرج (vulva)، مقعد (anus)، آلت تناسلی مردانه (penis)، سر و گردن، و زگیل آنوژنیتال (anogenital warts) (زگیلهایی که مقعد و اندامهای تناسلی را درگیر میکنند) شوند.
واکسن HPV در برابر چه چیزهایی محافظت میکند؟
سرطان دهانه رحم چهارمین سرطان شایع در جهان است و هر سال باعث بیش از ۳۵۰٬۰۰۰ مرگ میشود. خبر خوب این است که سرطان دهانه رحم یکی از معدود سرطانهایی است که میتوان با یک واکسن ساده از آن پیشگیری کرد. واکسیناسیون میتواند از انواع HPV که باعث سرطان و زگیلهای آنوژنیتال میشوند پیشگیری کند.
چه کسانی بیشتر از همه خطر هستند؟
سرطان دهانه رحم در کشورهایی که برنامههای غربالگری و درمان بسیار مؤثر دارند، کاهش مییابد. بااینحال، واکسیناسیون HPV بیشترین تأثیر را در کشورهایی دارد که منابع کافی برای برنامههای غربالگری و درمان ندارند.
غربالگری دهانه رحم، برای یافتن و درمان افرادی با تغییرات پیشسرطانی (precursor changes to cancer) (پیشسرطان دهانه رحم)، همچنان مهم است. این حتی زمانی که واکسینه شده باشید نیز صادق است. واکسنها همه انواع HPV که باعث سرطان میشوند را پوشش نداده، فقط شایعترین آنها را پوشش میدهد. هدف ریشهکنسازی جهانی سرطان دهانه رحم، نیاز به ترکیبی از واکسیناسیون، غربالگری و درمان تغییرات پیشسرطانی دارد.
در حال حاضر بیش از ۸۵٪ تمام مرگهای ناشی از سرطان دهانه رحم در کشورهای با درآمد کم و متوسط (low- and middle-income countries) رخ میدهد. دادههای ما نشان میدهد تقریباً همه این موارد میتوانند از طریق واکسیناسیون روتین HPV، غربالگری و درمان تغییرات پیشسرطانی پیشگیری شوند.
این نقشه خطر ابتلای یک زن به سرطان دهانه رحم در طول عمر را، بر اساس دادههای سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۲۲ نشان میدهد. خطر کمتر در کشورهای با درآمد بالا به دلیل برنامههای واکسیناسیون و غربالگری سراسری است.
چه چیز جدیدی وجود دارد؟
ما اطلاعات بیشتری درباره پیامدهای بلندمدت و نادر واکسن HPV میخواستیم؛ مواردی که مطالعات مقطعی و یکبار انجام شده (one-off) نمیتوانند پاسخ دهند. بنابراین دو نوع مطالعات را مرور کردیم:
- مطالعات جمعیتی (population-level studies) (دادههای دنیای واقعی از میلیونها نفر)
- کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (randomized controlled trials) (مطالعات علمی که گروههای واکسینه و واکسینهنشده را مقایسه میکنند)
نتایج واضح بودند؛ واکسیناسیون HPV در نوجوانان کمسن، با تنها عوارض خفیف و کوتاهمدت، از سرطانها و زگیلهای تناسلی محافظت میکند.
آیا واکسن HPV مؤثر است؟
ما ۲۲۵ مطالعه را بررسی کردیم که ۱۳۲ میلیون نفر در کشورهای مختلف را شامل میشد. یافتهها نشان دادند اگر دختران قبل از ۱۶ سالگی واکسن HPV را دریافت کنند، ۸۰٪ خطر کمتر ابتلا به سرطان دهانه رحم نسبت به افرادی که واکسینه نشدهاند دارند. اما میزان اثربخشی واکسن بستگی به سن تزریق دارد.
پژوهش همچنین نشان داد واکسن از کودکان در برابر زگیل آنوژنیتال و تغییرات سلولی که میتوانند پیشسرطان باشند، محافظت میکند.بااینحال، برخی سرطانهای مرتبط با HPV سالهای بیشتری برای شکلگیری نیاز دارند. برای این سرطانها، اثرات بلندمدت واکسن هنوز در حال مطالعه است و شواهد محدودتر است.
پیام اصلی این است که این واکسن مؤثر است. واکسیناسیون دختران و پسران از سرطان دهانه رحم محافظت میکند و به آنها کمک میکند زندگی سالم و شادی داشته باشند.
آیا واکسن HPV ایمن است؟
مرورهای ما نشان دادند برخی واکنشهای خفیف مانند درد و تورم موضعی پس از واکسیناسیون HPV مشاهده شدهاند، اما هیچ اثر مضر جدی وجود نداشت.
علاوه بر این، ما بهطور خاص برای نگرانیهای رایج درباره واکسن HPV بهدنبال شواهد بودیم. ما ۱۰ عارضه شایع گزارششده در شبکههای اجتماعی، از جمله نشانگان خستگی مزمن/انسفالومیلیت میالژیک (chronic fatigue syndrome/myalgic encephalomyelitis; CFS/ME)، نشانگان درد ناحیهای پیچیده (complex regional pain syndrome) و فلج را بهطور کامل بررسی کردیم. هیچکدام با واکسن مرتبط نبودند.
یکی از نگرانیهای والدین این است که آیا واکسن HPV باعث ناباروری میشود. مرور ما با قطعیت بالا نشان داد واکسن HPV باعث مشکلات باروری نمیشود.
بااینحال، سرطان دهانه رحم و درمانهای آن میتوانند به ناباروری منجر شوند. برای مثال، افراد مبتلا به سرطان دهانه رحم ممکن است شیمیدرمانی یا پرتودرمانی دریافت کنند یا نیاز به جراحی برای برداشتن رحم داشته باشند. دریافت واکسن و کاهش احتمال سرطان دهانه رحم از باروری محافظت میکند.
«اگر زیر ۱۶ سال واکسینه شوید، ۸۰ درصد کاهش در تعداد سرطانهای دهانه رحم که مشاهده میکنیم وجود خواهد داشت. و این واقعاً شگفتانگیز است که میتوانیم چنین کاری انجام دهیم.»
— دکتر جو موریسون (Jo Morrison)، مشاور انکولوژی زنان در Somerset NHS Foundation Trust
واکسینه شدن
چرا واکسن HPV در سن کم ارائه میشود؟
واکسن زمانی بیشترین اثربخشی را دارد که پیش از تماس کودکان با HPV تزریق شود، که معمولاً از طریق تماس جنسی نزدیک اتفاق میافتد. بههمین دلیل، تزریق واکسن HPV به کودکان پیش از ۱۶ سالگی آنها را پیش از مواجهه محافظت میکند.
برخی والدین نگراناند که تزریق واکسن HPV در سن کم باعث رفتارهای جنسی پرخطرتر یا فعالیت جنسی زودتر شود. اما مرور ما هیچ ارتباطی بین واکسیناسیون HPV و افزایش یا شروع زودتر فعالیت جنسی نشان نداد.
چرا واکسن HPV به پسران داده میشود؟
هرکسی میتواند به HPV آلوده شده و آن را منتقل کند. ما میدانیم واکسیناسیون پسران آنها را از عفونت HPV و زگیل آنوژنیتال محافظت میکند. همچنین میتواند به پیشگیری از سایر انواع سرطان کمک کند، اگرچه شواهد، کمتر قطعی هستند.
HPV میتواند باعث سرطان سر و گردن، و همچنین سرطان آلت تناسلی مردانه و مقعد شود. از آنجا که این سرطانها معمولاً دیرتر در زندگی ایجاد میشوند، از زمان معرفی واکسن HPV زمان کافی برای مطالعه اثر آن بر این سرطانها نگذشته است.
واکسیناسیون پسران همچنین «ایمنی جمعی (herd immunity)» را بهبود میدهد، نرخ HPV را در کل جمعیت کاهش میدهد و محافظت بهتری برای دختران فراهم میکند.
واکسن HPV کجا در دسترس است؟
بیش از ۱۴۵ کشور واکسنهای HPV را در برنامههای ایمنسازی روتین ادغام کردهاند. در برخی کشورها لازم است کودکان خود را نزد یک متخصص مراقبت سلامت ببرید؛ در کشورهای دیگر، برنامهها از طریق مدارس ارائه میشوند.
اطلاعات بیشتر
- درباره شواهد جدید بیشتر بیاموزید
- درباره کمپین واکسیناسیون HPV پاکستان بخوانید
- بخوانید که چگونه متخصصان سلامت عمومی میتوانند بر تردید نسبت به واکسن غلبه کنند
- اطلاعات سریع یونیسف درباره HPV و سرطان دهانه رحم
- اطلاعات درباره HPV از GAVI
ما از همکارانمان در طرح مشارکت بیمار و عمومی، از جمله اندی یوفراسیه ایبای-اتو (Ndi Euphrasia Ebai-Atuh) و دکتر ریچارد ویلیامز (Richard Williams) که در مورد محتوای این صفحه و سایر مطالب مربوط به بررسی واکسن HPV بازخورد ارائه دادند، سپاسگزاریم.
یکشنبه ۱۶ آذر ۱۴۰۴