کاکرین ایران در برگزاری دهمین کنگره ملی اپیدمیولوژی ایران که از ۸ لغایت ۱۰ آذرماه ۱۴۰۲ به مدت سه روز در سالن همایش‌های رازی دانشگاه علوم پزشکی ایران، در تهران برگزار شد مشارکت فعال داشت. پنل موضوعی کاکرین با عنوان «مطالعات ثانويه، مركز كاكرین ايران و به كارگيري شواهد در پزشكي و سلامت عمومی» در روز اول همایش با حضور دکتر فرید نجفی، دکتر حمید رضا برادران، دکتر علی‌اکبر حقدوست، دکتر منوچهر کرمی و دکتر بیتا مسگرپوربه عنوان اعضای پنل و سخنرانی پنج سخنران مدعو برگزار شد.
سخنران افتتاحیه این پنل خانم کاترین اسپنسر (Catherine Spencer)، مدیر اجرایی (CEO) کاکرین بودند که به تغییرات آینده کاکرین با هدف گسترش جامعه کاکرین برای افزایش تنوع، برابری و شمولیت محتوا و مشارکت اشاره داشتند. وی از کاکرین ایران به عنوان یکی از گروه‌های جغرافیایی نام برد که نقش اساسی در گسترش روش‌های کاکرین، آموزش و حمایت دارد. فیلم و متن کامل سخنرانی ایشان در اینجا دردسترس است.
سخنران دوم این پنل خانم دکتر نضال صراف‌زادگان رئیس پژوهشکده قلب و عروق دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بودند که سخنرانی خود را با عنوان «کاکرین و فرایند توسعه دستورالعمل بالینی سندرم حاد عروق کرونر در ایران» ارایه کردند. ایشان با اشاره به انواع دستورالعمل‌های بالینی سازمان جهانی بهداشت (WHO)، به اقتباس (adoption) دستورالعمل‌های بالینی بین‌المللی در ایران اشاره داشتند و این که به کارگیری راهنماهای بالینی که اعتبار آن در جامعه ایران مورد تردید باشد منجر به استفاده از مداخلات غیرمؤثر و مهم‌تر از همه ممکن است موجب آسیب به بیماران شود. فیلم سخنرانی ایشان در اینجا موجود است.
طی ۲۵ سال گذشته، پزشکی مبتنی بر شواهد (EBM) که با محوریت تخصص بالینی فردی، بهترین شواهد تحقیقاتی، ارزش‌ها و شرایط بیمار تعریف می‌شود، شیوه‌های پزشکی را تغییر داده است. با این حال EBM هنوز کامل نیست و این مفهوم در پاسخ به منتقدان آن در حال تکامل است. بسیاری از پژوهش‌های بالینی با متدولوژی ضعیف، انجام، تجزیه و تحلیل و/یا گزارش شده‌اند. در همین راستا بایستی راهکارهایی برای توسعه پژوهش‌هایی باکیفیت بالا ایجاد شود. در آینده، با توجه به این که راه‌های جدید به دست آوردن داده‌های بهداشتی معرفی خواهند شد، احتمال دارد دنیای EBM و پژوهش‌های بالینی تغییر کند؛ با این حال، هدف نهایی یکسان خواهد ماند: بهبود نتایج سلامتی برای بیماران. «پژوهش‌های بالینی مبتنی بر شواهد» عنوان سخنرانی دیگر این پنل بود که توسط آقای دکتر مرتضی قوجازاده به نمایندگی از خانم دکتر سکینه حاج ابراهیمی، رئیس مرکز تحقیقات پزشکی مبتنی بر شواهد دانشگاه علوم پزشکی تبریز ارایه شد.
دکتر منوچهر کرمی، استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی سخنران بعدی این پنل بود که سخنرانی خود را تحت عنوان «تلفیق شواهد کاکرین در نظام مراقبت‌های اولیه بهداشتی ایران» ارایه نمود. وی با اشاره به تلاش کاکرین در ارایه دوره آموزشی «شواهد کاکرین (Cochrane Evidence Essentials)» برای افراد غیرمتخصص از بومی سازی این دوره آموزشی با تهیه محتوا و فیلم‌های آموزشی به زبان ساده و ارایه آن در وبگاه دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی خبر داد (خبر مرتبط).
سخنرانی دکتر محسن دهقانی، استادیار اپیدمیولوژی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با عنوان «نقش متاآنالیزهای شبکه‌ای در تصمیم‌گیری بالینی و سلامت» ارایه شد که به مفاهیم متاآنالیز شبکه‌ای، نحوه انجام آنها، روند چاپ مقالات متاآنالیز شبکه‌ای طی ۱۵ سال اخیر در سطح بین‌المللی و نیز استفاده از متاآنالیز شبکه‌ای در ترجمان دانش اشاره نمودند. سپس به اهمیت طراحی و تعیین یک سؤال بالینی صحیح و دقیق و همچنین سؤالات مناسب حوزه مراقبت‌های سلامت توسط تیم پژوهشی، جهت تصمیم‌گیری صحیح و استفاده از نتایج در حوزه بالینی و سلامت اشاره کردند. در ادامه به مؤسسه ملی تعالی سلامت و مراقبت انگلستان (NICE) و نقش «دفتر حمایت از تصمیم‌گیری» آن مؤسسه در سنتز شواهد جهت استفاده در گایدلاین‌ها و انتشار مجموعه مقالات متدولوژیک در حوزه متاآنالیز شبکه‌ای توسط این دفتر طی ۱۰ سال اخیر پرداخته شد. در پایان به نمونه‌ای از کتب و مقالات جدید منتشر شده متاآنالیز شبکه‌ای در حوزه‌های مختلف سلامت اشاره گردید.
دکتر بیتا مسگرپور، معاون کاکرین ایران، ضمن اشاره به چگونگی شکل‌گیری شبکه همکاری‌های کاکرین (Cochrane Collaboration) در ۳۰ سال پیش (سال ۱۹۹۳ میلادی) و ساختار آن برای تولید مرورهای کاکرینی، راه‌اندازی کاکرین ایران به عنوان تنها شعبه کاکرین در خاورمیانه و کشورهای همسایه را به عنوان یک دستاورد ملی برشمرد. وی از اضافه شدن زبان فارسی در وبگاه اصلی کاکرین از مهر ۱۳۹۸ (اکتبر ۲۰۱۹) و نیز افزوده شدن زبان فارسی و امکان جستجوی فارسی بیش از ۵۳۰۰ خلاصه مرورهای کاکرین در کتابخانه کاکرین از بهمن ۱۳۹۷ (ژانویه ۲۰۱۹) به عنوان موفقیت‌های کاکرین ایران در طول ۷ سال فعالیت آن خبر داد. ایشان در ادامه به تغییر قابل ملاحظه میزان مشاهده مرورهای کاکرین فارسی شده در سال ۲۰۲۲ نسبت به سال ۲۰۱۹ و نیز فهرستی از پرمشاهده‌ترین عناوین مرورها و نیز پادکست‌‌های فارسی مرورهای کاکرین پرداخت. عنوان سخنرانی دکتر مسگرپور «تأثیر ترجمه فارسی شواهد: تجربه زیسته کاکرین ایران» بود.
دکتر آیت احمدی، اپیدمیولوژیست و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران آخرین سخنران این پنل بود که سخنرانی خود را تحت عنوان: «طراحی پلتفرم تعاملی بررسی ادعاهای سلامت با مطالعات مروری نظام‌مند» ارایه داد. وی ضمن اشاره به چالش ادعاهای مرتبط با حوزه سلامت و ضرورت بررسی علمی آنها، به معرفی وب‌گاهی که به منظور ارزیابی این ادعاها بر پایه شواهد علمی طراحی و راه‌اندازی شده پرداخت. در این وبگاه که به صورت تعاملی طراحی شده است، مخاطبان می‌توانند ادعاهای سلامتی منتشر شده در وب‌سایت‌های مختلف را جهت راستی‌ازمایی ارسال کنند. ارزیابی ادعاهای سلامت بر پایه مطالعات مروری نظام‌مند و عمدتا مطالعات مروری نظام‌مند کاکرین می‌باشد. فیلم سخنرانی ایشان در اینجا قابل دسترس است.
پیوندهای مرتبط
- پوستر آشنایی با کاکرین ایران- آذر ۱۴۰۲
- عکس‌های پنل و غرفه کاکرین ایران در دهمین کنگره ملی اپیدمیولوژی ایران
چهارشنبه ۸ آذرماه ۱۴۰۲