نقطه قوت کاکرین، ماهیت مشارکتی و جهانی بودن آن است. گروه‌های جغرافیایی کاکرین نماینده کاکرین در کشورهای میزبان خود هستند، استفاده از شواهد کاکرین در سیاست‌های بهداشتی و کار بالینی را ترویج و اعضا و حامیان کاکرین را در منطقه پشتیبانی می‌کنند. این گزارش شرحی از عملکرد کاکرین ایران است که خود را متعهد نموده تا استفاده از بهترین شواهد برای تصمیم‌گیری آگاهانه در حوزه مراقبت‌های سلامت در ایران، خاورمیانه و مناطق همسایه را توسعه دهد.
کاکرین ایران در دی‌ماه سال ۱۳۹۵ در مؤسسه ملی توسعه تحقیقات علوم پزشکی ایران (National Insititute for Medical Research Development; NIMAD) تأسیس و به‌سرعت بخشی حیاتی از شبکه جهانی کاکرین شده‌است. کاکرین ایران همسو با استراتژی کاکرین، تعداد اعضای خود را به‌طور قابل‌توجهی افزایش داده‌است و از ۹۶۵ عضو در سال ۲۰۱۹ به بیش از ۲۱۰۰ عضو در نیمه اول ۲۰۲۴ رسیده است.
کاکرین ایران در ارائه آموزش عملی از طریق ۵۰ جلسه آموزشی حضوری و مجازی پیشرو بوده‌است و در ۹ رویداد آموزش مداوم علوم پزشکی که مراقبت‌های سلامت مبتنی‌بر شواهد را به طور تخصصی افزایش می‌دهد، مشارکت داشته‌است. کاکرین ایران رویدادهای یادگیری آنلاین ضبط‌شده کاکرین را در آپارات (Aparat)، یک پلت‌فرم داخلی به‌اشتراک‌گذاری ویدیو، به‌اشتراک می‌گذارد؛ جایی که ۶۷۱ ویدیو ۴۲،۵۷۳ بازدید داشته است. ما در نگارش نسخه چهارم و پنجم کتاب تأثیرگذار مرور سیستماتیک و متاآنالیز که اکنون مرجع دروس دانشگاهی ایران است، مشارکت داشتیم. ما با همکاری دانشگاه‌های علوم پزشکی میزبان پنج جلسه ژورنال‌کلاب بودیم که به ترویج بررسی نقادانه یافته‌های مرورهای کاکرین می‌پرداخت.
«ماموریت ما در کاکرین ایران این است که با دردسترس قرار دادن و قابل‌فهم نمودن شواهدی با کیفیت بالا، شکاف بین تحقیقات و کار بالینی را پر کنیم. ما معتقدیم که تصمیم‌گیری آگاهانه می‌تواند پیامد مراقبت‌های سلامت را در سراسر خاورمیانه تغییر دهد.»
— دکتر فرید نجفی، رئیس مرکز کاکرین ایران
کاکرین ایران در ترجمه منابع مبتنی‌بر شواهد متعدد پیشرو بوده‌است؛ ازجمله:
- بیش از ۶۰۰۰ چکیده و خلاصه به زبان ساده از مرورهای کاکرین. (۳۸،۰۶۲ بازدید از اول آوریل تا ۳۰ ژوئن ۲۰۲۴ که نشان‌دهنده افزایش ۶۰/۶۸ درصدی نسبت به مدت مشابه در سال ۲۰۲۳ است)
- ۷۲ پادکست که شواهد کاکرین را در کمتر از پنج دقیقه توضیح می دهد.
- ۲۷ بلاگ‌شات برای رسانه‌های اجتماعی که مرورهای کاکرین را خلاصه می‌کند.
- صفحات ویکی‌پدیا فارسی مرتبط با پزشکی؛ مانند آسم و آنفولانزا.
- کتاب «آزمودن درمان‌ها» و کلیپ‌های صوتی، که از تفکر انتقادی در مراقبت‌های سلامت حمایت می‌کند.
- کتاب «انتخاب‌های سلامت» برای کودکان، پرورش تفکر انتقادی از سنین پایین.
- دوره‌های فلش‌کارت Lifeology در مورد پیشگیری از اطلاعات نامعتبر (اینفودمیک) و توانمندسازی تصمیم‌گیری آگاهانه.
- مستندات روز جهانی خدمات مراقبت سلامت مبتنی بر شواهد، که سالانه مراقبت‌های سلامت مبتنی‌بر شواهد را در سطح جهانی ترویج می‌کند.
تلاش ما برای حمایت و انتشار شواهد کاکرین، به معرفی گسترده کاکرین و کاکرین ایران از طریق ۵۰ رویداد و حضور آنلاین قوی در پلت‌فرم‌های متعدد منجر شد؛ از جمله تلگرام با ۱۷۹۶ دنبال‌کننده، توییتر با ۳۱۵ دنبال‌کننده، اینستاگرام با ۱۰۱۲ دنبال‌کننده و لینکدین با ۷۲۸۷ دنبال‌کننده قابل‌توجه و روبه‌رشد، که درگیرکردن یک جامعه بزرگ و ترویج شیوه‌های مراقبت‌های سلامت مبتنی‌بر شواهد را به‌همراه داشت.
کاکرین ایران فعالانه با دهمین کنگره ملی اپیدمیولوژی ایران در سال 1402 (2023)، با سخنرانی کاترین اسپنسر (Catherine Spencer)، مدیر اجرایی کاکرین و رهبری یک پنل موضوعی در مورد اقتباس دستورالعمل‌های WHO، پزشکی مبتنی‌بر شواهد و دستاوردهای کاکرین ایران همکاری کرد. همچنین در سال ۱۴۰۲ یک چالش علمی شهروندی را در Cochrane Crowd ترتیب دادیم. شرکت‌کنندگان ۷۸،۶۹۲ خلاصه را طبقه‌بندی کردند و حدود ۴۰۰۰ کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل‌شده را شناسایی کردند که به تحقیقات نویسندگان مرور سیستماتیک در سراسر جهان کمک می‌کند.
مشارکت کاکرین ایران با NIMAD منجر به همکاری سنتز شواهد کاکرین در پروژه نظام مراقبت‌های بهداشتی اولیه ایران شده‌است. این پروژه شامل ترجمه و انطباق دوره آموزشی Cochrane Evidence Essentials برای ارتقای تصمیم‌گیری مبتنی‌بر شواهد در محیط‌های مراقبت‌های بهداشتی اولیه و توانمندسازی متخصصان مراقبت‌های بهداشتی با مهارت‌های ضروری در ترکیب شواهد است که در وب‌سایت وزارت بهداشت ایران دردسترس است.
راه‌اندازی وب سایت Barpaye را حمایت کردیم که ادعاهای سلامتی را به‌صورت علمی ارزیابی می‌کنند و تا به امروز به ۴۹ پرسش کاربران پاسخ داده‌است. همچنین از وب‌سایت حقیقت‌سنجی (Factname Salamat) که به سؤالات و ادعاهای مرتبط با سلامت، پاسخ‌های مبتنی‌بر شواهد می‌دهد حمایت می‌کنیم.
«ما از طریق تلاش‌های مشارکتی و ترجمه منابع ضروری مراقبت‌های سلامت، نه تنها متخصصان مراقبت‌های سلامت را توانمند می‌سازیم، بلکه مردم را در تفکر انتقادی در مورد سلامتشان درگیر می‌کنیم. این رویکرد جامع، کلیدی برای پیشرفت مراقبت‌های سلامت مبتنی‌بر شواهد در ایران و فراتر از آن است.»
— دکتر بیتا مسگرپور، معاون مرکز کاکرین ایران
کاکرین ایران همچنان به چشم‌انداز کاکرین برای ارتقای کیفیت مراقبت‌های سلامت مبتنی‌بر شواهد و تقویت همکاری در جامعه تحقیقاتی متعهد است. هدف ما بهبود قابل‌توجه پیامدهای سلامت و حمایت از تصمیم‌گیری آگاهانه در اقدامات مراقبت‌های سلامت از طریق تلاش‌های مستمر است.
کاکرین ایران از افراد و سازمان‌ها دعوت می‌کند تا از ماموریت خود برای پیشبرد مراقبت‌های سلامت مبتنی‌بر شواهد در خاورمیانه همکاری و حمایت کنند.
لینک‌های مرتبط:
از وب سایت کاکرین ایران دیدن کنید
جستجو و مشاهده شواهد کاکرین به زبان فارسی
کاکرین ایران را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید:
نسخه اول این گزارش در ۱۲ مردادماه ۱۴۰۳ در سایت اصلی کاکرین منتشر شده است.
پنجشنبه ۱۸ مرداد ۱۴۰۳